Επαναγαλακτισμός – Μια δεύτερη ευκαιρία στον θηλασμό
Αν ρωτήσει κάποιος μια θηλάζουσα μητέρα γιατί επέλεξε να θηλάσει, πιθανότατα αυτή θα απαντήσει για τα οφέλη του θηλασμού στην ίδια, το μωρό της και την οικογένειά της. Μπορεί επίσης να αναφέρει τη χαρά και την ικανοποίηση που αισθάνεται, καθώς θηλάζοντας καλύπτει τις ανάγκες του μωρού της για τροφή, προστασία, αγάπη, στοργή και ασφάλεια. Μια μητέρα που διέκοψε τον θηλασμό ή δεν μπόρεσε να θηλάσει, λόγω προκλήσεων ή δυσκολιών, μπορεί να αισθάνεται ότι της λείπει η εμπειρία αυτή. Μια μητέρα που υιοθετεί ένα μωρό μπορεί επίσης να επιθυμεί να το θηλάσει. Ο θηλασμός είναι πολύ περισσότερα από το γάλα και δημιουργεί μια σχέση μεταξύ μητέρας και παιδιού, την οποία προσπαθούν να αποκαταστήσουν οι περισσότερες μητέρες που επιχειρούν επαναγαλακτισμό. Αν αισθάνεσαι ότι ο θηλασμός διακόπηκε απότομα ή νωρίτερα από ότι θα ήθελες, αν υιοθετείς ένα μωρό ή αν δίνεις στο μωρό σου συμπλήρωμα τυποποιημένου γάλακτος και θα ήθελες να θηλάσεις αποκλειστικά, οι παρακάτω πληροφορίες ίσως σου φανούν χρήσιμες.
Στην αρχή υπάρχουν προκλήσεις, στη συνέχεια λύσεις
Πολλοί γονείς αντιμετωπίζουν προκλήσεις κατά την έναρξη του θηλασμού, συχνά λόγω ελλιπούς ή λανθασμένης πληροφόρησης και ανεπαρκούς υποστήριξης. Δεν είναι λίγες οι μητέρες που οδηγούνται στον αποθηλασμό, αλλά μετανιώνουν ή αισθάνονται άσχημα γι’ αυτήν τους την απόφαση.
Κάποιες μητέρες επιθυμούν να θηλάσουν ξανά, αν τύχει το μωρό τους να αντιμετωπίσει θέματα υγείας, όπως δυσκοιλιότητα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), δυσανεξία ή αλλεργία στο τυποποιημένο γάλα. Αν αποχωρίστηκες το μωρό σου, επειδή, για παράδειγμα γεννήθηκε πρόωρο ή νοσηλεύτηκε, ή αν νοσηλεύτηκες εσύ, ίσως οι προκλήσεις να ήταν πολλές και να μην μπόρεσες να θηλάσεις. Οι μητέρες που αποχωρίζονται τα μωρά τους πολλές φορές δεν έχουν τη δυνατότητα ή την υποστήριξη για να ξεκινήσουν και να εγκαταστήσουν την παραγωγή γάλακτος. Όποιος και αν είναι ο λόγος που οδήγησε αρχικά στον απογαλακτισμό, ο επαναγαλακτισμός μπορεί να είναι η δεύτερη ευκαιρία στον θηλασμό.
Θα παράγω αρκετό γάλα;
Η ερώτηση αυτή απασχολεί σχεδόν όλες τις μητέρες του κόσμου. Κάθε δυάδα μητέρας βρέφους είναι διαφορετική και η απάντηση διαφέρει, κατά περίπτωση. Πολλές μητέρες κατά τον επαναγαλακτισμό παράγουν αρκετό γάλα, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες του μωρού τους χωρίς να χρειάζεται η χορήγηση συμπληρώματος. Παρότι δεν μπορεί κανείς να εγγυηθεί ότι θα μπορέσεις να καλύψεις πλήρως τις ανάγκες του μωρού σου, εντούτοις μπορείς να αυξήσεις σημαντικά την ποσότητα μητρικού γάλακτος που λαμβάνει. Οποιαδήποτε ποσότητα μητρικού γάλακτος είναι ωφέλιμη. Κάθε σταγόνα είναι ανεκτίμητη και κάθε σταγόνα μετράει. Ακόμα και αν τους πρώτους έξι μήνες ζωής του μωρού χρειάζεται η χορήγηση συμπληρώματος, μετά τον έκτο μήνα οι στερεές τροφές μπορούν να υποκαταστήσουν σταδιακά το συμπλήρωμα και ο θηλασμός να συνεχιστεί, χωρίς συμπλήρωμα, για όσο επιθυμείς εσύ και το παιδί.
Προετοιμάζοντας το έδαφος
Αν αποφάσισες ότι θέλεις μια δεύτερη ευκαιρία στον θηλασμό, είναι πολύ σημαντικό να έχεις γύρω σου ανθρώπους που θα σε υποστηρίξουν. Επίσης, είναι απαραίτητο να αναγνωρίζεις τι είναι ουσιαστικό για σένα και να θέτεις ρεαλιστικούς στόχους. Ίσως να θεωρείς πολύ σημαντική την ποσότητα του γάλακτος που θα παράγεις με τον επαναγαλακτισμό, οπότε ενδέχεται να εστιάσεις περισσότερο στις αντλήσεις και τη χρήση γαλακταγωγών. Προκειμένου να φτάσεις στο επιθυμητό για σένα αποτέλεσμα, ίσως να είσαι διατεθειμένη να συνεχίσεις να αντλείς, ακόμη κι αν το μωρό σου δεν δέχεται να θηλάσει. Από την άλλη, ίσως να μην είναι τόσο σημαντική για σένα η ποσότητα του γάλακτος όσο η σχέση και το δέσιμο που δημιουργεί ο θηλασμός, οπότε η προτεραιότητά σου ενδέχεται να είναι η επαναφορά του μωρού στο στήθος. Ίσως απλά να θέλεις να προσπαθήσεις ξανά και να μην σε ενδιαφέρει το τελικό αποτέλεσμα. Όποιοι και αν είναι οι στόχοι σου αρχικά, στην πορεία μπορεί να τους δεις να μεταβάλλονται. Είναι απόλυτα φυσιολογικό. Θέτοντας στόχους και επανεκτιμώντας τους στην συνέχεια, θα αισθάνεσαι σίγουρη για τις αποφάσεις σου και θα μπορείς να διεκδικήσεις όσα θέλεις.
Θα πετύχω τον στόχο μου;
Παρότι υπάρχει πληθώρα πληροφοριών σχετικά με τον επαναγαλακτισμό, εντούτοις πολλές μητέρες αποθαρρύνονται από επαγγελματίες υγείας ή από το περιβάλλον τους και απογοητεύονται πριν καν ξεκινήσουν την προσπάθεια. Στην πραγματικότητα όμως, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων τις πιθανότητες που έχει μια μητέρα να επαναφέρει τη γαλουχία της ή να αυξήσει την παραγωγή γάλακτός της. Ακόμα πιο δύσκολο είναι το να προβλεφθεί αν ένα παιδί θα δεχθεί να θηλάσει ξανά ή όχι, στην περίπτωση που αρνείται το στήθος. Αν προβληματίζεσαι για το αν θα πετύχεις τον στόχο σου και σκέφτεσαι αν έχει νόημα να κάνεις επαναγαλακτισμό, ίσως σε βοηθήσει το να αναρωτηθείς τι έχεις να χάσεις, αν προσπαθήσεις.
Ανάλογα με το πόσο χαμηλή είναι η παραγωγή σου κατά την έναρξη του επαναγαλακτισμού, ενδέχεται να χρειαστεί ένας μήνας ή και περισσότερο μέχρι να φτάσεις ξανά σε πλήρη γαλουχία. Κάποιες μητέρες χρειάστηκαν λιγότερο και άλλες περισσότερο χρόνο. Αν ανησυχείς για το αν θα μπορέσεις να επαναφέρεις πλήρως την παραγωγή σου, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι ακόμα και αν καταφέρεις μερικό επαναγαλακτισμό, θα είναι ένα πολύ σημαντικό δώρο για σένα, το μωρό και την οικογένειά σου. Αν το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειάς σου δεν επαρκεί για να καλύψει πλήρως τις ανάγκες του μωρού σου, είναι σημαντικό να γνωρίζεις πως έκανες ό,τι μπορούσες και πως προσφέρεις στο μωρό σου το καλύτερο.
Το ήξερες αυτό;
Ο επαναγαλακτισμός μπορεί να είναι επιτυχής ακόμη και όταν έχει μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τη διακοπή της γαλουχίας, με τις πιθανότητες να αυξάνονται σημαντικά αν το μωρό δεχθεί να θηλάσει ξανά. Το 1956 σε ένα άρθρο έγινε αναφορά σε δέκα γιαγιάδες, οι οποίες επαναγαλάκτισαν θηλάζοντας τα εγγόνια τους [Slome C, 1956].
Στο Περού μητέρες επαναγαλάκτισαν παιδιά ηλικίας άνω των 12 μηνών [Marquis GS, Diaz J, Bartolini R, De Kanashiro HC, Rasmussen KM, 1998]. Συχνά θεωρείται ότι όσο μικρότερο χρονικό διάστημα μεσολαβεί τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχούς επαναγαλακτισμού. Παρόλα αυτά, σε αναφορές οι οποίες προέρχονται από αναπτυσσόμενες χώρες, υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιες φορές μπορεί να γίνει επαναγαλακτισμός 15 ή 20 χρόνια αφότου μια γυναίκα θήλασε για τελευταία φορά και μεταξύ των περιπτώσεων αυτών συμπεριλαμβάνονται και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Κάθε μητέρα που επιθυμεί να επιχειρήσει επαναγαλακτισμό θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να υποστηρίζεται, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού της.
Η αιτία του απογαλακτισμού
Δεν είναι λίγες οι φορές, που η αιτία που οδήγησε αρχικά στον αποθηλασμό χρειάζεται να διερευνηθεί ή/και να αντιμετωπιστεί, πριν την έναρξη του επαναγαλακτισμού. Υπάρχουν παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν εσένα ή το μωρό και θα μπορούσαν να αποτελέσουν εμπόδιο στον θηλασμό; Λαμβάνεις φάρμακα ή άλλες ουσίες, που ενδεχομένως επηρεάζουν την παραγωγή σου ή υπάρχει η πιθανότητα να περνούν στο γάλα σου; Υπάρχουν ορμονικά, ανατομικά ή άλλα θέματα, που θα μπορούσαν να δυσκολέψουν την προσπάθειά σου; Υπάρχουν μεγαλύτερα παιδιά στο σπίτι; Σε πολλές περιπτώσεις, τα πράγματα είναι απλά και οι προσπάθειες επαναγαλακτισμού στέφονται από επιτυχία. Υπάρχουν όμως και δυάδες μητέρας-βρέφους, που χρειάζονται πιο εξειδικευμένη φροντίδα, προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο τους.
Υποστήριξη και βοήθεια
Μια μητέρα που φροντίζει ένα ή περισσότερα παιδιά χρειάζεται πολλή βοήθεια και υποστήριξη. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και οι ανάγκες είναι εξατομικευμένες. Για παράδειγμα, αν έχεις μεγαλύτερο παιδί ή παιδιά, αν φροντίζεις δίδυμα μωρά ή αν εργάζεσαι, χρειάζεσαι διαφορετική υποστήριξη στον επαναγαλακτισμό. Αν δεν έχεις καμιά βοήθεια στο σπίτι και φροντίζεις ολομόναχη το μωρό σου, ενδέχεται να χρειαστείς διαφορετική υποστήριξη για την αύξηση της παραγωγής σου, σε σχέση μια άλλη μητέρα που έχει βοήθεια για τις δουλειές του σπιτιού ή που ο σύντροφός της μπορεί να ασχοληθεί για λίγο με το μωρό, όσο εκείνη κάνει αντλήσεις.
Η ύπαρξη πολλών υποχρεώσεων, το άγχος και η κούραση είναι σημαντικοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν. Αν νιώθεις εξαντλημένη, ίσως να δυσκολεύεσαι να συμπεριλάβεις στο πρόγραμμά σου αντλήσεις με θήλαστρο για αύξηση παραγωγής. Για σένα, ίσως να είναι ευκολότερο το να αυξήσεις κατά πολύ τους θηλασμούς σε μια άνετη στάση, η οποία θα σου επιτρέπει να ξεκουράζεσαι περισσότερο. Μεγάλη σημασία έχουν επίσης τα σχέδιά σου και η παρουσία του συντρόφου, καθώς επίσης και η άποψή του σχετικά με τον επαναγαλακτισμό. Έχεις επαφή με άλλες θηλάζουσες μητέρες, φίλες ή συγγενείς, που θα μπορούσαν να σε στηρίξουν; Υπάρχει στην περιοχή σου κάποια ομάδα, η οποία να παρέχει από μητέρα-προς-μητέρα υποστήριξη, όπως οι Ομάδες του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος (La Leche League Greece); Θα ήθελες να μιλήσεις τηλεφωνικά με μια εθελόντρια Σύμβουλο Θηλασμού του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος, για να σου παρέχει δωρεάν έγκυρες και αξιόπιστες πληροφορίες; Όπως κάθε μητέρα, έτσι και εσύ χρειάζεσαι βοήθεια, υποστήριξη και ενθάρρυνση προκειμένου να θηλάσεις, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν τα πράγματα δεν πήγαν όπως ονειρευόσουν.
Κάθε μητέρα είναι άξια σεβασμού και θαυμασμού
Όποιος και αν είναι ο λόγος για τον οποίο σκέφτεσαι να επιχειρήσεις επαναγαλακτισμό, όσο χρονικό διάστημα και αν έχει περάσει από τη στιγμή που είδες για τελευταία φορά γάλα στο στήθος σου (ακόμα και αν ποτέ δεν είχες γάλα), όποια ηλικία κι αν έχει το παιδί σου, έχεις κάθε δικαίωμα να λάβεις αμέριστη υποστήριξη, ενημέρωση και καθοδήγηση σχετικά με τη διαδικασία του επαναγαλακτισμού. Παρότι πρόκειται για μια απαιτητική και χρονοβόρα διαδικασία, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων την τελική έκβαση της προσπάθειάς σου. Όπως χαρακτηριστικά λένε πολλές γυναίκες που προσπάθησαν, μια μητέρα που προσπαθεί να θηλάσει ξανά, δεν έχει τίποτα να χάσει, αντιθέτως έχει πάρα πολλά να κερδίσει, είτε πετύχει τους στόχους της, είτε όχι. Ακόμη κι αν οι πιθανότητες πλήρους επαναγαλακτισμού για σένα δείχνουν μειωμένες, ακόμη κι αν το παιδί σου αρνείται να θηλάσει, ακόμη κι αν φαίνεται σαν να μην υπάρχει ελπίδα, μόνο εσύ έχεις δικαίωμα να κρίνεις αν αξίζει τον κόπο η προσπάθειά σου και αν θέλεις να συνεχίσεις ή όχι. Όπως κάθε μητέρα, έτσι κι εσύ χρειάζεσαι αμέριστη ενθάρρυνση και στήριξη και αξίζεις σεβασμό και θαυμασμό, για την προσπάθειά σου να προσφέρεις στο παιδί και την οικογένειά σου το καλύτερο.
Για περισσότερες πληροφορίες, σχετικά με τον επαναγαλακτισμό, έχει δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος-La Leche League Greece, στην Ενότητα “Φυλλάδια”, ένας πλήρης Οδηγός Επαναγαλακτισμού. Μπορείτε να βρείτε επιπλέον πλούσιο, υποστηρικτικό υλικό στην ενότητα “Λημματικό Ευρετήριο” και στις παρακάτω “Χρήσιμες Πηγές”.
Οι Σύμβουλοι του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδας-La Leche League Greece είμαστε δίπλα στην προσπάθειά κάθε μητέρας.
Χρήσιμες Πηγές:
- Οδηγός Επαναγαλακτισμού-Μια Δεύτερη Ευκαιρία στον θηλασμό
- Σύμβουλοι Θηλασμού της La Leche League
- Μία συνέντευξη με τη Nancy Mohrbacher
- Επαναγαλακτισμός/πρόκληση γαλουχίας (Αγγλικά) (a)
- Επαναγαλακτισμός/πρόκληση γαλουχίας (Αγγλικά) (b)
- Επαναγαλακτισμός/θηλασμός μετά από υιοθεσία (Αγγλικά) (a)
- Επαναγαλακτισμός/θηλασμός μετά από υιοθεσία (Αγγλικά) (b)
- Επαναγαλακτισμός/θηλασμός μετά από υιοθεσία (Αγγλικά) (c)
- Επαναγαλακτισμός/θηλασμός μετά από υιοθεσία (Αγγλικά) (d)
Βιβλιογραφία:
- Mohrbacher N. Breastfeeding Answers Made Simple. A Guide for Helping Mothers. Amarillo, TX 79106-7017: Hale Publishing L.P., 2010; 603-620
- THE BREASTFEEDING ANSWER BOOK. Third Revised Edition. LLLI, Schaumburg, IL, 2010; 390-403 and 138
- THE WOMANLY ART OF BREASTFEEDING. LLLI, London: Pinter & Martin, 2010; 354-358
- Μητρικός Θηλασμός, Σύνδεσμος Θηλασμού Ελλάδος (2016), σελ. 135-148
- WHO. Relactation: review of experience and recommendations for practice. 1998
Παραπομπές:
- Slome C. Journal of Pediatrics; 1956; 9: 550-552
- Marquis GS, Diaz J, Bartolini R, De Kanashiro HC, Rasmussen KM. Soc Sci Med 1998; 47(5): 645-656
Κωνσταντίνα Γιαννιώτη, Σύμβουλος Θηλασμού της La Leche League International
