Πάντα σκεφτόμουν πως όταν κάποια στιγμή θα αποκτούσα μωράκι θα το θήλαζα αποκλειστικά. Τον Μάρτιο του 2017 είχε έρθει εκείνη η στιγμή, να θηλάσω το μωρό μου για πρώτη φορά. Ονομάζομαι Πούπα, έχω ένα μικρούλι αντράκι 14 μηνών, τον Σωτήρη-Νέαρχο και ζούμε με τον σύζυγό μου στην Αττική. Πριν γεννήσω είχα ήδη προετοιμαστεί με τη μαία μου για το πώς θα περιποιούμαι και πώς θα θηλάζω το μωρό μου. Ήρθε στην αγκαλιά μου, ήρεμος, ροδαλός και τρυφερός, ζυγίζοντας 3210 γρ., θήλασε από το πρώτο λεπτό χωρίς κανένα πρόβλημα. Στο μαιευτήριο υπέγραψα χαρτί για αποκλειστικό θηλασμό & rooming in.
Τις πρώτες 3 ημέρες θήλαζε αποκλειστικά. Πήρε το πολυπόθητο πρωτόγαλα που έδωσε όλα τα πολύτιμα συστατικά στον μικρούλη μου. Όλα πήγαιναν μια χαρά, όπως περίμενα και ήθελα, παρόλο που είχα να αντιμετωπίσω τις πρώτες ημέρες την ευαισθησία στις θηλές, με πληγές και πόνο, όμως δεν είχα σκοπό να διακόψω τον θηλασμό για αυτό τον λόγο. Την 3η ημέρα με ενημερώνουν από το μαιευτήριο πως το μωρό έχει υψηλό ίκτερο και ο παιδίατρος του μαιευτηρίου δεν ήθελε να τον βάλει στην λάμπα θεραπείας αλλά προτιμούσε και έδωσε σαν οδηγία το μωρό μου να πιει ξένο γάλα για ενυδάτωση ώστε να πέσει η τιμή του ίκτερου πιο εύκολα, άμεσα και ουσιαστικά[1]. Ο λόγος ήταν προφανώς αυτό που ακούγεται συνήθως, δεν είχα αρκετό γάλα! Όταν μου το είπανε αυτό στεναχωρήθηκα πάρα πολύ, φοβόμουν πως θα χάσω την ευκαιρία να θηλάζω το μωρό μου. Θύμωσα, ήθελα να μπει στη λάμπα θεραπείας όπως όλα τα μωρά με ίκτερο. Μου είπανε πως είναι δική μου απόφαση, όμως ο παιδίατρος θεωρούσε απαραίτητο να πιει ξένο συμπληρωματικά του θηλασμού για να ενυδατωθεί.
Μας κράτησαν άλλη μία μέρα στο μαιευτήριο γιατί η τιμή ίκτερου ανέβηκε στο 14. Συνολικά στο μαιευτήριο ήπιε 4-5 φορές ξένο γάλα μετά τον θηλασμό και φυσικά μπήκε και στη λάμπα θεραπείας. Εκ των υστέρων έμαθα πως πράγματι η σωστή ενυδάτωση του βρέφους ρίχνει τις τιμές του ίκτερου, όμως δεν είναι η λύση να δοθεί ξένο γάλα. Η μητέρα μπορεί να επιλέξει τον αποκλειστικό θηλασμό. Σε συνδυασμό με τη θεραπεία στις λάμπες και πολύ θηλασμό, ο ίκτερος ρυθμίζεται και μειώνεται σταδιακά. Όταν πήγαμε στο σπίτι μας το μωρό συνέχιζε να έχει ίκτερο. Θήλαζε όσο κι όποτε ήθελε, χωρίς πρόγραμμα, είχα το port-bebe σε φωτεινό ηλιόλουστο δωμάτιο για να πέσουν οι τιμές του ίκτερου. Σε κάποια μωρά, καθόλα φυσιολογικά, οι τιμές του ικτέρου είναι ανεβασμένες για αρκετές εβδομάδες, ενώ παίρνουν βάρος και θηλάζουν αποτελεσματικά, κάτι που όμως, μαζί με πολλά άλλα τα έμαθα εκ των υστέρων.
Κάθε 3 ημέρες περίπου το πηγαίναμε για αιματολογική εξέταση ώστε να βλέπουμε σε τι επίπεδα ήταν οι τιμές του ίκτερου. Το ανώτερο που παρουσίασε ήταν 16, μετά άρχισε σταδιακά να πέφτει και να βρίσκει ξανά το ροδαλό χρώμα του. Τελικά ρωτώντας και διαβάζοντας σχετικά με τον ίκτερο η απάντηση ήταν πως το μεγαλύτερο ποσοστό βρεφών ανεβάζει ίκτερο και δεν είναι ανησυχητικό μέχρι κάποια συγκεκριμένη τιμή, όμως είναι καλό να παρακολουθείται. Ένιωθα και ήμουν χαρούμενη πως όλα πηγαίνουν καλά με τον θηλασμό. Όπως περίμενα. Όπως ήθελα. Κάναμε συνκοίμηση από το πρώτο βράδυ στο σπίτι και θήλαζε κατά τη διάρκεια της νύχτας όποτε κι όσο ήθελε.
Την 7η ημέρα μας επισκέφθηκε η παιδίατρος στο σπίτι. Τον εξέτασε, τον ζύγισε, τον είδε να θηλάζει. Η οδηγία για την σίτιση του βρέφους και πάλι ήταν μετά το θηλασμό να πίνει το ελάχιστο συμπλήρωμα ξένου 30ml γιατί ήταν αδύνατος, 3010 γρ., και παράλληλα είχε ίκτερο. Δεν ήθελα να δώσω συμπλήρωμα. Ο μόνιμος εφιάλτης μου όταν άκουγα “δώσε συμπλήρωμα” ήταν πως θα σταματούσε το μωρό μου να θηλάζει και θα επηρέαζε την παραγωγή μου που ακόμη δεν είχε εγκατασταθεί. Ήξερα μέχρι εκείνη την ώρα πως εγώ μπορώ να τον καλύψω θηλάζοντας. Όμως με όσα μου είπε η παιδίατρος γέμισα ανασφάλειες, ενοχές, αγωνία. Είχα γάλα; Χόρταινε το νεογέννητο μωρό μου; Με ρωτούσαν όλοι εάν θηλάζω, έκαναν 100άδες ερωτήσεις που με ενοχλούσαν, απορούσα και συνεχίζω να απορώ μέχρι και σήμερα, “τι τους ενδιαφέρει;” Ρωτούσαν εάν τον ακούω να καταπίνει, δεν άκουγα τίποτα. Εάν βλέπω πως καταπίνει, δε μπόρεσα να καταλάβω ποια είναι η ένδειξη ότι καταπίνει γάλα. “Γιατί δεν κοιμάται και κλαίει; Πεινάει;” Κάποιες φορές την ώρα που θήλαζε αποκοιμόταν, και έπρεπε να το ξυπνάω, κουνώντας τα πατουσάκια του, ακουμπώντας τη μυτούλα του, ή τα αυτάκια του. Και την ώρα που ήταν έτσι χαλαρό και κοιμισμένο στην αγκαλιά μου έβλεπα να τρέχει γαλατάκι από τα χειλάκια του. Είχα γάλα! Ναι, είχα κι ας αμφέβαλλαν όλοι. Κι ας με γέμιζαν ενοχές, άγχος, ανασφάλειες.
Η απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα ήταν πως απλά το μωρό ήθελε το χρόνο του και τη μαμά του όταν έκλαιγε. Άργησα να δώσω αυτή την απάντηση στον εαυτό μου, οι ανασφάλειες κέρδιζαν κάποιες ώρες τις ημέρας. Ξεκίνησα να του δίνω το συμπλήρωμα μετά τον θηλασμό καθώς αυτό μου είχε πει η παιδίατρος και δεν ήθελα να βλάψω το μωρό μου με την πιθανή “ελλιπή” σίτιση. Την ώρα που το ετοίμαζα το γάλα στο μπιμπερό η διαδικασία με στεναχωρούσε και με ενοχλούσε αφάνταστα. Δεν ήταν αυτό που ήθελα για το μωρό μου. Ήθελα αποκλειστικό θηλασμό! Με όλα τα θετικά που μπορεί να προσφέρει. Το απόλυτα υγιές, φυσικό, φυσιολογικό, άμεσο, τρυφερό, εύκολο, με τα αντισώματα, το συναισθηματικό δέσιμο, να πηγαίνω οπουδήποτε απλά με το μωρό μου χωρίς να κουβαλάω 3.000 αξεσουάρ, χωρίς αποστειρώσεις κι άγχος εάν έμεινε κανένα καθαρό μπιμπερό, χωρίς να ξυπνάω τη νύχτα να τρέχω να φτιάχνω το ξένο γάλα, και άλλα.
Έδινα επί 1 εβδομάδα το συμπλήρωμα και αποφάσισα να το κόψω. Να μη πω σε κανέναν τίποτα. Θα το ήξερα εγώ και το μωρό μου. Συνέχισα απλά να θηλάζω, όσο κι όποτε ήθελε. Χωρίς κανένα πρόγραμμα. Κάναμε συνκοίμηση από το πρώτο βράδυ στο σπίτι. Θήλαζε όλη τη νύχτα. Όταν έγινε 15 ημερών η παιδίατρος μου είπε να δώσω περισσότερο ξένο γιατί το βάρος του είχε πάει 2970γρ. Είχε χάσει βάρος. Ξαναγύρισαν οι ενοχές, η ανασφάλεια, δεν έχω γάλα; Ξεκίνησα και πάλι να του δίνω 2 φορές την ημέρα 30ml συμπλήρωμα μετά τον θηλασμό. Επέλεξα να του δίνω το ελάχιστο δυνατό ως προς αυτό που μου έλεγαν. Το έπινε με μια μανία που τόνωνε τις ανασφάλειες μου. Οι μέρες περνούσαν, οι ανασφάλειες μεγάλωναν. Συνέχιζα να θηλάζω ασταμάτητα. Έκανε μεγάλης διάρκειας θηλασμούς, 30 με 60 λεπτά! Μόλις σταματούσε μετά από λίγη ώρα ξανά στο στήθος γιατί πεινούσε κι έκλαιγε. Έτσι πέρασαν οι 40 πρώτες ημέρες. Τις πρώτες 40 ημέρες έμαθα πως δεν πρέπει να δώσεις ξένο γάλα, μπιμπερό ή πιπίλα για να μπορέσει να εγκατασταθεί η παραγωγή σου. Ευτυχώς την πιπίλα ποτέ δεν την πήρε! Άλλωστε κι εμένα ποτέ δε μου άρεσε η εικόνα των μωρών με την πιπίλα στο στόμα, χωρίς να γνωρίζω πως μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση θηλής.
Συζητούσα άπειρες φορές κι ώρες με φίλες μου που θήλαζαν αποκλειστικά. Μου έλεγαν να κόψω το ξένο γιατί θα πάθαινε σύγχυση θηλής, θα τεμπέλιαζε στο να θηλάσει, θα μειωθεί η άγνωστη για εμένα παραγωγή μου. Μέσα στην απελπισία μου και την άγνοια για το εάν έχω ή όχι γάλα ξεκίνησα να παίρνω φυτικά γαλακταγωγά, τσάι θηλασμού. Νοίκιασα θήλαστρο. Χρησιμοποιώντας το θήλαστρο διαπίστωσα πως δεν μπορούσα να βγάλω γάλα ούτε για μισό γεύμα. Αντλούσα 25ml-30ml το περισσότερο στα 20’ χρήσης. Άλλη απογοήτευση! Έγινα μέλος σε διαδικτυακή ομάδα θηλασμού και παράλληλη επικοινώνησα με Σύμβουλο Θηλασμού της La Leche League που με ενημέρωσε, με καθοδήγησε, με βοήθησε πολύ στο ψυχολογικό κομμάτι κι όσον αφορά την τεχνική θηλασμού, όμως ένιωθα πως κάτι κάνω λάθος. Το συζήτησα το θέμα με τις αντλήσεις με την Σύμβουλο Θηλασμού της La Leche League και με καθησύχασε πως η άντληση του γάλακτος με θήλαστρο δεν είναι ενδεικτική της παραγωγής μας. Συμβαίνει συχνά σε πολλές μανούλες. Πήγα στην πρώτη μου Συνάντηση της La Leche League και είχα το πιο μικρό μωρό. Το μικρούλι μου ήταν μόλις 45 ημερών. Οδήγησα πρώτη φορά με το μωρό στο αυτοκίνητο, ευτυχώς ήταν ήρεμο, κοιμόταν, του άρεσε η βόλτα. Ταξιδιάρης μάλλον θα γίνει ο μικρός.
Πήγα στην πρωινή συνάντηση της ομάδας Βορείων Προαστίων Αττικής και την πρώτη φορά που συνάντησα από κοντά την τη γλυκύτατη κι αγαπημένη μου Σύμβουλο Θηλασμού της La Leche League. Εκεί διαπίστωσα πως δεν είμαι ή μόνη με όλες αυτές τις δυσκολίες για το πιο φυσιολογικό τρόπο να μεγαλώσεις το μωρό σου.
Παρ’ όλη την υποστήριξη που είχα από τη Σύμβουλό μου και τις φίλες μου τα προβλήματα συνέχιζαν να με βασανίζουν. Το μωρό είχε συνηθίσει να πίνει συμπλήρωμα. Μετά το θηλασμό στράγγιζε με μανία το μπιμπερό. Στη συνέχεια ξεκίνησε η άρνηση θηλασμού. Ήταν ότι χειρότερο είχα ζήσει! Το έβαζα στο στήθος κι έκλαιγε απαρηγόρητο σε σημείο να με εκνευρίζει το πόσο πολύ με αρνιόταν. Όταν έβγαινα έξω βόλτα με το μωρό με κοιτούσαν οι γνωστοί μου που έδινα μόνο 60ml-90ml και προσπαθούσαν να με γεμίζουν κι άλλες ενοχές λέγοντάς μου πως δεν τρέφεται σωστά, πως πεινάει. Τους έλεγα ότι θηλάζει το μωρό κι εκείνοι επέμεναν να δώσω κι άλλο ξένο γιατί δεν έχω γάλα και να το παραδεχτώ! Συνέχιζα να απαντάω ότι θηλάζει και χορταίνει!
Κάποια στιγμή άρχισα να δίνω περισσότερο συμπλήρωμα γιατί δεν άντεχα να τον ακούω να σπαράζει. Με ενοχλούσε η συμπεριφορά του κάθε φορά που τον έβαζα να θηλάσει. Έκλαιγε, έβγαινε από το στήθος, γυρνούσε από την άλλη και με κλώτσαγε. Παρόλο που μέσα στην διάρκεια της ημέρας επικρατούσε αυτή η τρέλα στην συμπεριφορά του ως προς τον θηλασμό, το βράδυ ήταν άνετος, χαλαρός, δεκτικός. Ζητούσε να θηλάσει, κοιμόταν μόνο θηλάζοντας. Στην ουσία η συγκοίμηση έσωσε την παραγωγή μου και την επαφή του μωρού με το στήθος μου.
Όταν έγινε 2 μηνών σε μια από τις Συναντήσεις του Συνδέσμου Θηλασμού Ελλάδος, μια μητέρα με αντίστοιχα προβλήματα μου είπε για το SNS[2]. Δεν είχα ιδέα τι ήταν αυτό, πρώτη φορά το άκουγα! Κανείς ποτέ δε μου το είχε αναφέρει, που θα μπορούσε να με βγάλει από όλα αυτά τα προβλήματα τόσο καιρό. Το άκουσα στην αρχή με δυσπιστία κι όμως τελικά αυτό με βοήθησε! Ήταν η καλύτερη κι αποδοτικότερη Συνάντηση στην οποία συμμετείχα. Έψαξα και βρήκα στο YouTube πως το χρησιμοποιούν, το αγόρασα και ξεκίνησα να το χρησιμοποιώ: το μωρό μου θήλαζε και έπινε συμπλήρωμα ταυτόχρονα. Έως εκείνη την ημέρα είχα ήδη περάσει 3-4 μαστίτιδες.
Οι απορίες και το άγχος μου βέβαια δεν έπαψαν. Σε μια διαδικτυακή ομάδα θηλασμού έκανα μια ανάρτηση και με καθοδήγησαν να επικοινωνήσω με μια άλλη Σύμβουλο Θηλασμού της La Leche League. Καθημερινά πλέον επικοινωνούσα με τη Σύμβουλό μου, βομβαρδίζοντάς τη με 3.000 ερωτήσεις στα μηνύματά μου, τις αγωνίες μου, το θυμό μου, την απορία εάν θα καταφέρω ποτέ να κόψω το συμπλήρωμα. Όποια στιγμή ένιωθα ευάλωτη ήξερα πλέον πως η Σύμβουλός μου είναι ο άνθρωπος μου! Ο άνθρωπος που θα μου δώσει απαντήσεις στα 1.000άδες ερωτήματά μου. Μας χώριζαν πολλά χιλιόμετρα απόστασης λόγω διαμονής, όμως με τα μηνύματα ήταν κοντά μου και η επικοινωνία μας μοναδική. Δε μου ήταν εύκολο στην αρχή να βρω το τρόπο να περιγράφω αυτό που ζούσα κάθε φορά με το μωρό. Όμως η απλότητα, η αμεσότητα, η διακριτικότητα, ο ζεστός τρόπος που επικοινωνούσε η Σύμβουλός μου μαζί μου με βοήθησαν να μιλήσω για όλα όσα με προβλημάτιζαν. Δε ξέρω πόσες ώρες στο σύνολο έχουμε συζητήσει για όσα με προβλημάτιζαν. Ξέρω όμως, πως χωρίς εκείνη δε θα μπορούσα αυτή τη στιγμή να γράφω όσα έζησα τους πρώτους 6 μήνες προσπάθειας αποκλειστικού θηλασμού. Ακόμη και σήμερα διατηρούμε επικοινωνία και λαμβάνω με την ίδια αμεσότητα την πολύτιμη βοήθειά της.
Καθώς ο καιρός περνούσε ο μικρός συνήθισε τη ροή του SNS μόλις τελείωνε το ξένο και η γρήγορη ροή άρχιζε ξανά η γκρίνια. Νέο πρόβλημα ξεκινούσε. Πάνω που είχα πιστέψει πως όλα τα ξεπεράσαμε. Σταδιακά ευτυχώς αυτό έπαψε να συμβαίνει. Γινόταν όλο και πιο ήσυχος, συνεργάσιμος. Χρειάστηκαν 4 μήνες επιμονής, υπομονής και συνεργασίας. Στην προσπάθειά μου να μειώσω το συμπλήρωμα τη μια φορά του έδινα λιγότερο και την άλλη περισσότερο, γενικά είχα μπερδευτεί πολύ. Με τη χρήση του SNS αναγκάστηκα να μείνω περιορισμένη στο σπίτι γιατί ένιωθα άβολα να το χρησιμοποιήσω εξω. Με κούραζαν οι ερωτήσεις των τρίτων. “Θηλάζει; Πόσο ξένο πίνει; Του δίνεις πολύ λίγο. Πεινάει;” και άλλα. Όλοι είχαν άποψη. Απο την 1η ημέρα που ήρθε στη ζωή μου το μωρό. Όλοι οι άλλοι γνώριζαν καλύτερα, είχαν άποψη ακόμη κι εκείνοι που δεν είχαν μωρό. Χωρίς να ζητάω τη γνώμη τους τις περισσότερες φορές. Το θέμα είναι πως αλλιώς είναι η θεωρία κι αλλιώς η πράξη.
Πέρασα νύχτες κάνοντας Power Pumping[3] ώστε να αυξήσω την παραγωγή μου. Μέσα από τις διαδικτυακές ομάδες θηλασμού που συμμετείχα γνώρισα μητέρες που ζούσαν και ζουν αντίστοιχες καταστάσεις. Το διάστημα που έκανα Power Pumping, τα ίδια βράδια μια νέα μανούλα που γνώρισα μέσω των ομάδων και κρατήσαμε επικοινωνία, έκανε κι εκείνη Power Pumping. Έτσι, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας η ανταλλαγή των μηνυμάτων μάς έδιναν κουράγιο και μας ένωναν για τον ίδιο σκοπό.
Όταν ο μικρός έγινε 5 μηνών ανυπομονούσα να περάσει ο μήνας να αρχίσει τις στέρεες για να χορταίνει να ηρεμήσει και να θηλάζει αποκλειστικά. Το τελευταίο συμπλήρωμα που του έδωσα ήταν στη βάπτισή του όταν έγινε 6 μηνών. Έπλυνα τα μπιμπερό. Τα μάζεψα. Έκρυψα το SNS. Συνεχίζει να Θηλάζει αποκλειστικά μέχρι σήμερα που είναι 14 μηνών. Νιώθω υπέροχα για αυτό. Δεν νιώθω άβολα, ούτε πιέζομαι που του το προσφέρω. Θέλω να κερδίσω προσφέροντας, τους μήνες που χάσαμε. Έχω σκεφτεί πως θέλω να του προσφέρω ότι καλύτερο μέσω του θηλασμού έως 2 ετών περίπου, βέβαια το ίδιο το μωρό γνωρίζει καλύτερα μέχρι πότε το έχει πραγματικά ανάγκη εκ φύσεως, όμως χρειάζεται να νιώθω κι εγώ άνετα με αυτό. Η πορεία θα μας δείξει τι θα γίνει πραγματικά.
Το συμπέρασμα είναι πως τα καταφέραμε μετά από όλα αυτά. Είναι η δική μας επιτυχία. Του μωρού μου και δική μου. Μεγάλο ρόλο έπαιξε η αγαπημένη Σύμβουλος της La Leche League την οποία αποκαλώ «Manual θηλασμού»! Ήταν δίπλα μου όποτε τη χρειαζόμουν και συνεχίζει να με βοηθάει σε κάθε μου απορία και προβληματισμό. Μέσα από όλη αυτή την περιπέτεια, γνώρισα ανθρώπους που ενώ δε με ήξεραν με στήριξαν, με βοήθησαν, μου έδωσαν ιδέες, απαντήσεις και λύσεις. Εάν έχω ξανά την ευκαιρία να το ζήσω με ακόμη ένα μωρό θα γνωρίζω περισσότερα και θα νιώθω πιο σίγουρη.
Αυτή είναι η ιστορία μας που ξεκίνησε γεμάτη αγωνίες και στην πορεία «μεταμορφώθηκε» σε ένα τρυφερό κι αξέχαστο ταξίδι αποκλειστικού θηλασμού.
Πούπα Νικολαΐδου, Αττική
[1] για περισσότερες πληροφορίες για τον ίκτερο διαβάστε εδώ: Όσα είναι καλό να γνωρίζουμε για τον νεογνικό ίκτερο
[2] Supplemental Nursing System, Συμπληρωματικό Σύστημα Σίτησης Γάλακτος
[3] BreastfeedingAnswersMadeSimple [BAMS], Mohrbacher, σελ.611-612, Power Pumping Δυναμικές αντλήσεις” (“power pumping”) Ο σκοπός αυτής της βραχυπρόθεσμης μεθόδου είναι το να προστεθούν περισσότερες αντλήσεις την ημέρα, ώστε να δοθεί έναυσμα για μια γρήγορη αύξηση της παραγωγής. Μια μορφή δυναμικής άντλησης γίνεται βάζοντας την αντλία (θήλαστρο) σε κάποιο σημείο του σπιτιού, από το οποίο η μητέρα περνά συχνά και μπορεί να αντλήσει άνετα καθιστή ή όρθια. Για μια περίοδο αρκετών ημερών, κάθε φορά που περνά η μητέρα από το συγκεκριμένο σημείο, κάνει άντληση για 5-10 λεπτά, αντλώντας στο ίδιο μπουκάλι και χρησιμοποιώντας τα ίδια εξαρτήματα χωρίς να τα πλύνει για ένα χρονικό διάστημα 4 έως 6 ωρών (το χρονικό διάστημα το οποίο θεωρείται πιο ασφαλές να παραμείνει το γάλα σε θερμοκρασία δωματίου). Μετά το πέρας του χρονικού αυτού διαστήματος, ενώνει το γάλα και το αποθηκεύει στη συντήρηση του ψυγείου, ενώ παράλληλα καθαρίζει τα εξαρτήματα της αντλίας. Επειδή το γάλα δεν ψύχεται κατευθείαν και τα εξαρτήματα της αντλίας δεν καθαρίζονται μετά από κάθε χρήση, η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη μόνο για μητέρες υγιών, τελειόμηνων μωρών.
