Μια συνέντευξη με τη Στέλλα Σταμουλάκη (20/11/2022)

Συνέντευξη: Βάσια Καλπογιάννη, Σύμβουλος Θηλασμού La Leche League International

Τι πρέπει να προσέξω όταν επιλέγω έναν μάρσιπο;

Ο στόχος του μάρσιπου είναι να κάνει τη ζωή μας ευκολότερη. Για να είναι πρακτικός και άνετος πρέπει να τον διαλέξουμε έχοντας στο νου μας μερικά βασικά σημεία.

• Να προσαρμόζεται ακριβώς όπως θέλω
  Λέμε συχνά: «Πρέπει ο μάρσιπος να προσαρμόζεται στο μωρό. Όχι το μωρό στον μάρσιπο». Πρέπει να μπορώ να βάλω το μωρό μου λίγο πιο ψηλά, λίγο πιο χαμηλά, λίγο πιο σφιχτά, λίγο πιο χαλαρά, με το κεφάλι πιο μέσα ή το κεφάλι πιο έξω, όπως ακριβώς μου αρέσει. Και πρέπει να μπορώ να το κάνω την ώρα που το φοράω, να μη χρειάζεται να τον βγάλω. Ο μάρσιπος είναι η αγκαλιά μας, πρέπει να μπορεί να αντιγράψει ακριβώς τον τρόπο που το μωρό είναι στα χέρια μας.
• Να μπορώ να τον φορέσω χωρίς βοήθεια
  Αν ήταν να πρέπει κάποιος να με βοηθήσει για να φορέσω τον μάρσιπο, θα του έλεγα «κράτα το μωρό, να κάνω τη δουλειά μου»! Γι’ αυτό θέλω μάρσιπο, για να μη χρειάζομαι βοήθεια. Πρέπει να φοριέται εύκολα, και να μην παίρνει πολύ χρόνο για να φορεθεί. Την ώρα που το μωρό κλαίει, πρέπει να μπορώ να του προσφέρω άμεσα την αγκαλιά μου για να ηρεμήσει. Όταν θέλω να ετοιμάσω το μεγαλύτερο παιδί μου ή το φαγητό της οικογένειας, πρέπει να μπορώ να ελευθερώσω τα χέρια μου άμεσα.
• Να ταιριάζει σε μένα
  Η επιλογή του μάρσιπου είναι πολύ προσωπικό θέμα. Αυτό που βόλεψε τη φίλη μου, μπορεί να μην είναι αυτό που θα βολέψει και μένα. Άλλος θέλει να δένει, άλλος να κουμπώνει. Άλλος νιώθει ασφάλεια με κλιπς, άλλος θέλει να είναι μόνο ύφασμα. Άλλος νιώθει ανισορροπία αν ο μάρσιπος χρησιμοποιεί μόνο τον ένα ώμο, άλλος νιώθει ότι πνίγεται καλύπτοντας και τους δύο ώμους.
• Να είναι ποιοτικός και εργονομικός
  Πρέπει να έχω το κεφάλι μου ήσυχο ότι το μωρό μου είναι σίγουρα ασφαλές, στη σωστή θέση. Πρέπει να ξέρω ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του μάρσιπου είναι ασφαλή, ελεγμένα, κατάλληλα για μωρά και ότι έχει κατασκευαστεί από εξειδικευμένους επαγγελματίες (και όχι απλά από κάποιον που «ξέρει να ράβει» ). Έχουμε τόσα άγχη σ’ αυτό το ταξίδι της μητρότητας που ο μάρσιπος πρέπει να είναι η λύση, όχι ένα ακόμα πράγμα να μας αγχώνει!

Τι εννοούμε όταν λέμε “εργονομικός μάρσιπος”;

Ένας εργονομικός μάρσιπος επιτρέπει στο μωρό να έχει τη φυσική του στάση, όπως θα ήταν και στην αγκαλιά μας. Προσαρμόζεται ο μάρσιπος στο μωρό, δε θέλουμε να προσαρμόζεται το μωρό στον μάρσιπο! Στη σωστή στάση, το μωρό έχει τα γόνατα ανοιχτά (σε γωνία περίπου 90° μεταξύ τους), έχει τα γόνατα ψηλά (σε μικρά μωρά πάντα ψηλότερα απ’ τον πωπό) και έχει την πλάτη κυρτή στο κάτω μέρος (η λεκάνη του μωρού προς τα μπρος, προς τη μαμά). Στην ίδια στάση κρατάμε ένα μωρό στην αγκαλιά μας, την ίδια στάση επιλέγει και το μωρό όταν είναι ξαπλωμένο (έχει τα γόνατα ανοιχτά και λυγισμένα).

Σε εργονομικό μάρσιπο το μωρό ΔΕΝ κρέμεται απ’ τον καβάλο, όπως συμβαίνει στους μάρσιπους με στενή βάση. Δε θέλουμε το μωρό να αναγκάζεται να έχει ίσια πλάτη (ή, ακόμα χειρότερα, με ανάποδη κλίση), δε θέλουμε κλειστά γόνατα, δε θέλουμε πόδια τεντωμένα προς τα κάτω. Ούτε το μωρό μας τα θέλει αυτά!
Ένας εύκολος τρόπος να αναγνωρίσουμε την εργονομική στάση είναι να βλέπουμε δύο σχήματα: Μ όταν το κοιτάζουμε από μπροστά και J όταν το κοιτάζουμε απ’ το πλάι.

Από ποια ηλικία μπορώ να “φορέσω” το μωρό μου;

Θεωρητικά, αφού ο μάρσιπος είναι αγκαλιά, η απάντηση θα έπρεπε να είναι «από την πρώτη μέρα». Για κάποιους μάρσιπους ισχύει αυτό. Με wrap (υφαντό ή ελαστικό), με ring sling (μάρσιπο με κρίκους) ή με κάποια mei tais, μπορούμε να φοράμε το μωρό μας από την πρώτη μέρα. Το μωρό είναι άλλωστε όπως ακριβώς θα ήταν στην αγκαλιά μας. Υπάρχουν όμως κάποιοι μάρσιποι, συνήθως μάρσιποι με κλιπς που ρυθμίζονται από πριν για το μωρό, για τους οποίους πρέπει να ακολουθήσουμε την οδηγία του κατασκευαστή για τα όρια ηλικίας ή/και βάρους. Συνήθως, ο περιορισμός αφορά το πόσο μπορεί να μικρύνει ο μάρσιπος (για παράδειγμα, αν δεν μπορεί να στενέψει αρκετά η βάση για να περνάει ανάμεσα απ’ τα πόδια του μωρού, ή αν δεν μπορεί να κοντύνει το ύψος του μάρσιπου για να μην είναι το μωρό χωμένο στο ύφασμα, χρειάζεται να περιμένουμε να φτάσει το μωρό ένα ελάχιστο βάρος/ύψος, ανάλογα με τον μάρσιπο).

Μπορώ να βάλω το μωρό μου να κοιτάει μπροστά σε εργονομικό μάρσιπο;

Η απάντηση εδώ είναι κάπως όπως με τα καθισματάκια αυτοκινήτου: Με τον κατάλληλο μάρσιπο και στην κατάλληλη ηλικία, ναι. Μπορούμε να φοράμε το μωρό στραμμένο προς τα έξω αν ο μάρσιπος υποστηρίζει αυτή τη θέση. Με τον κατάλληλο μάρσιπο, η θέση αυτή μπορεί να γίνει σωστά: το μωρό έχει την κλίση που πρέπει στη σπονδυλική στήλη (κυρτή), η λεκάνη είναι προς τα μπροστά όπως πρέπει, τα πόδια είναι στηριγμένα από γόνατο σε γόνατο. Δε θέλουμε το μωρό να κρέμεται απ’ τον καβάλο, δε θέλουμε τα πόδια να κρέμονται κάτω, δε θέλουμε τη σπονδυλική στήλη με λόρδωση, δε θέλουμε το βάρος του μωρού μπροστά.

Γενικά πάντως, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους η θέση στην οποία το μωρό είναι στραμμένο προς τα έξω, δεν προτείνεται με κανέναν μάρσιπο ακόμα και με αυτούς που γίνεται σωστά. Υπάρχουν πολύ καλύτερες θέσεις για να βλέπει το μωρό. Με έναν καλό μάρσιπο, το μωρό δεν είναι «κλεισμένο» όπως στους συμβατικούς μάρσιπους, θα μπορούσε άνετα να βλέπει και να συμμετέχει σε ό,τι κάνουμε, χωρίς να περιορίζεται, ακόμα και όταν το φοράμε προς τα μέσα.

Μέχρι ποια ηλικία μπορώ να “φορέσω” το παιδί μου;

Η γενική απάντηση είναι «όσο αντέχω και όσο θέλουμε και οι δύο».

Και πάλι εξαρτάται απ’ τον μάρσιπο και τις προδιαγραφές του. Πάντως, συνήθως, τα όρια που βάζει ο κάθε κατασκευαστής, δεν αφορούν την αντοχή του μάρσιπου, αλλά την αντοχή του ανθρώπου που το φοράει. Όταν λέει πχ «μέχρι 20 κιλά», δε σημαίνει ότι στα 21 ο μάρσιπος θα χαλάσει. Σημαίνει ότι δεν είναι σωστό εμείς να κουβαλάμε τέτοιο βάρος για πολλή ώρα. (Για όσους διαβάζουν και δεν έχουν ακόμα εμπειρία, λίγο κάτω από 20 κιλά είναι το μέσο βάρος πεντάχρονου παιδιού στην Ελλάδα).

Γενικά, ένα παιδί μπορεί να θέλει αγκαλιά ακόμα και πολύ μετά την ηλικία που περπατάει. Οι περισσότεροι εργονομικοί μάρσιποι το υποστηρίζουν αυτό. Αλλά τελικά εξαρτάται απ’ τις δικές μας αντοχές.

Πόση ώρα μπορώ να έχω το μωρό μου στον μάρσιπο;

Σε έναν εργονομικό μάρσιπο το μωρό είναι σε τέλεια θέση. Άρα για το μωρό δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός. Σκεφτείτε ότι υπάρχουν μωρά που φοράνε ειδικό κηδεμόνα ή νάρθηκα, ακριβώς σ’ αυτή τη θέση (και τον φοράνε όλη μέρα!).

Ο μόνος περιορισμός είναι για μας, για τις αντοχές μας. Στην πράξη, πολύ σπάνια έχουμε το μωρό στα χέρια για πολλή ώρα χωρίς να κάτσουμε. Το λέω αυτό σε γονείς που έρχονται εδώ και μου απαντάνε: «Μα τι λες; Εγώ όλη μέρα αγκαλιά το έχω το μωρό!»
Και λέω “Ναι, σε πιστεύω ότι όλη μέρα ασχολείσαι με το μωρό και δεν μπορείς να κάνεις ΤΙΠΟΤΑ άλλο. Αλλά δεν είσαι όρθια”. Στην αγκαλιά, μετά από λίγο θα κάτσεις, θα αφήσεις το μωρό και μετά θα το ξαναπάρεις, και μετά θα ξανακάτσεις, κλπ. Λέμε «το έχω όλη μέρα αγκαλιά» και μας φαίνεται πράγματι έτσι, γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο όλη μέρα. Αλλά στην πραγματικότητα, αγκαλιά, χωρίς να κάτσουμε, το έχουμε για λίγη ώρα συνεχόμενα.
Με έναν καλό μάρσιπο ίσως “ξεγελιόμαστε” καθώς είναι τόσο άνετος, που τον φοράμε συνεχόμενα για πολύ περισσότερο, κάνουμε ταυτόχρονα άλλα πράγματα και η ώρα περνάει γρήγορα. Αλλά τα προσωπικά μας όρια, μόνο εμείς τα ξέρουμε.

Μπορεί μια μητέρα που γέννησε με καισαρική να φορέσει το μωρό της; Υπάρχει κάτι που πρέπει να προσέξει;

Ναι, φυσικά μπορεί να φορέσει το μωρό της. Αν παίρνει το μωρό της αγκαλιά, μπορεί κάλλιστα να το φοράει και με έναν καλό μάρσιπο. Εξάλλου, ειδικά σε μικρή ηλικία, το μωρό είναι πολύ ψηλά στο σώμα μας, δεν έχει καμία σχέση με την τομή. Το μόνο που θα πρέπει να προσέχει η μαμά είναι τις αντοχές της, όπως και κάθε μαμά μετά τον τοκετό.

Υπάρχουν καταστάσεις που η χρήση μάρσιπου ωφέλησε ειδικές περιπτώσεις στον θηλασμό (ΓΟΠ, επαναγαλακτισμό);

Ναι, αλλά για να το θέσω σωστά, αυτό που στην ουσία ωφέλησε είναι η αγκαλιά. Το να έχουμε το μωρό μας αγκαλιά είναι που βοηθάει, βοηθάει εμάς με τις ορμόνες μας, βοηθάει το μωρό μας, βοηθάει τις συνάψεις στον εγκέφαλο, βοηθάει στην ανάπτυξη του μωρού, βοηθάει στα πάντα. Ο μάρσιπος κάνει την αγκαλιά πιο εύκολη και άρα βοηθάει στο να είναι συχνότερη και με μεγαλύτερη διάρκεια. Και αυτό είναι που μας δίνει όλες αυτές τις «μαγικές» ωφέλειες. Βοηθάει μαμάδες να ξεπεράσουν τις επιλόχειες «μαυρίλες», βοηθάει στην έκκριση ωκυτοκίνης (που εμπλέκεται άμεσα στο μηχανισμό του θηλασμού), βοηθάει στην εμπέδωση δεσμών με το μωρό, στη μείωση του stress, σε όλα. Με τον μάρσιπο, όλα αυτά γίνονται πιο εύκολα. Είναι πιο πρακτικό να βάλεις το μωρό στο στήθος όταν είναι ήδη στην αγκαλιά σου, όταν μπορείς να σηκωθείς απ’ τον καναπέ, όταν νιώθεις ότι μπορείς να εξυπηρετηθείς, να βάλεις να πιεις ένα ποτήρι νερό. Σε θηλασμό διδύμων ή tandem nursing (ταυτόχρονο θηλασμό μωρού και νηπίου) ο μάρσιπος είναι σωτήριος. Και βέβαια είναι και πιο εύκολες κάποιες θέσεις θηλασμού. Είναι σημαντικό να μη χρειάζεσαι δέκα μαξιλάρια για να έχεις το μωρό πχ σε όρθια θέση για να φάει σε περιπτώσεις ΓΟΠ! Είναι σημαντικό να μπορείς να έχεις εύκολα το μωρό στη θέση που βοηθάει να περάσει η μαστίτιδα που σου έσκασε στη χειρότερη στιγμή! Και μην ξεχνάμε και άλλες περιπτώσεις, πχ θηλασμό με ψευδοθηλές ή με σύστημα χορήγησης συμπληρώματος στο στήθος, όπου μπορεί ο μάρσιπος να βοηθήσει τη μαμά να έχει ελεύθερα χέρια για να τοποθετήσει σωστά τα βοηθήματα, χωρίς να αγχώνεται για το πώς θα κρατάει το μωρό.